شرکت های تولید کننده فولاد در ایران

پارسینه: چین بزرگترین تولید کننده فولاد در جهان است. این کشور هم اکنون با تولید سالانه حدود 1 میلیارد تن فولاد  رتبه اول تولید فولاد جهان را کسب کرده است. پس از چین، هند، ژاپن و آمریکا در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کشورهای زیادی سعی در تولید فولاد و صادرات آن به کشورهای دیگر داشته‌اند؛ چرا که صنعت فولاد به طور مستقیم با بخش عظیمی از تولیدات داخلی هر کشور مرتبط است. ایران نیز سعی داشته تا فولاد مورد نیاز خود را در کشور به صورت مستقل تأمین کند؛ و نتیجه این تلاش‌ها، کسب رتبه دهم تولید فولاد در جهان است. در ادامه، با بزرگترین شرکت‌های تولید کننده فولاد در ایران آشنا خواهیم شد.

کارخانه فولاد مبارکه اصفهان

از قدیمی‌ترین کارخانه‌های تولید فولاد در ایران است که کار خود را از سال 1360 آغاز کرد و در سال 1372 به ظرفیت تولید بالایی رسید. این کارخانه 50 درصد نیاز کشور به فولاد را تأمین می‌کند و سالیانه در حدود 10 میلیون تن ظرفیت تولید دارد. بخش اعظمی از تولیدات این کارخانه، به کشورهای دیگر صادر شده و بخش دیگر، نیازهای داخلی را تأمین می‌کند.

محصولات این کشور با کیفیت بالا به بازار عرضه شده و در صنعت خودروسازی، ساخت‌وساز و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعدادی از محصولات تولیدی کارخانه فولاد مبارکه اصفهان را این موارد تشکیل می‌دهند: ورق سیاه، ورق گالوانیزه، ورق روغنی، ورق رنگی، ورق آجدار و عرشه فولاد.

کارخانه ذوب آهن اصفهان

این کارخانه که لقب مادر صنعت فولاد کشور را به خود اختصاص داده است، بزرگترین تولیدکننده محصولات فولادی بلند در خاورمیانه است. ظرفیت تولید این شرکت، 3.6 میلیون تن در سال است که به تولید مقاطع فولاد سازه‌ای و صنعتی اختصاص یافته است. محصولات تولیدی این کارخانه با علامت اختصاریESCO  که روی مقاطع حک شده است، شناخته می‌شوند. بیشترین تولیدات این شرکت را شمش ساختمانی، تیرآهن، میلگرد، نبشی و ناودانی تشکیل می‌دهد.

کارخانه اکسین اهواز

این کارخانه در سال 1384 تأسیس و در سال 1388 به بهره‌برداری رسید و از شناخته‌شده‌ترین تولیدکنندگان فولاد در ایران است. کارخانه اکسین اهواز با استفاده از تکنولوژی روز دنیا و بهره‌گیری از تجهیزات مدرن موفق به کسب استانداردهای بین‌المللی در صنعت فولاد شد. محصولات تولیدی این شرکت در صنایع دریایی، نفت و گاز، پتروشیمی، خودروسازی و... به کار می‌رود.

هم اکنون این کارخانه با تولید سالانه 210 هزار تن فولاد، بخش گسترده‌ای از نیاز داخلی را فراهم می‌کند. پرتقاضاترین محصولات این کارخانه را ورق St52 ، ورق سیاه و ورق آلیاژی A516 تشکیل می‌دهد.

کارخانه ظفر بناب

این کارخانه در سال 1386 تأسیس و طی مدت زمان کوتاهی موفق به کسب استانداردهای بین‌المللی برای تولید فولاد شد. ظفر بناب دارای 5 خط تولید است که مجموع ظرفیت تولید همه خطوط، سالانه 700  هزار تن فولاد می‌باشد و بخشی از نیازهای داخلی را تأمین می‌کند. از این 5 خط تولید، 2 خط مخصوص تولید میلگرد، و 3 خط دیگر مخصوص تولید تیرآهن، نبشی و ناودانی می‌باشد. علامت اختصاری این شرکت که روی همه محصولات تولیدی آن حک می‌شود،ZN  است.

کارخانه فولاد آذربایجان (میانه)

این کارخانه در سال 1368 در بخش غربی کشور تأسیس و در سال 1379 به بهره‌برداری رسید. این شرکت نیز با استفاده از تکنولوژی روز دنیا و بهره‌گیری از دستگاه‌های مدرن اکنون ظرفیت تولیدی معادل 380 هزار تن فولاد در سال را دارد. از طرفی به دلیل قرارگیری آن در نزدیکی خطوط ترانزیت هزینه حمل بار به نقاط مختلف برای این کارخانه کاهش یافته که به رشد هرچه بیشتر آن کمک کرده است. محصولات این شرکت شامل تسمه فولادی، میلگرد آهنی، نبشی و ناودانی می‌شود.

کارخانه فولاد کویر کاشان

این کارخانه در سال 1370 برای اشتغال‌زایی و کمک به رونق اقتصاد در شهرستان آران و بیدگل کاشان تأسیس شد. در سال 1385 مجتمع فولاد کویر تولید انواع گریدهای میلگرد به صورت شاخه و کلاف را آغاز کرد. اکنون این شرکت به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان میلگرد شاخه و کلاف در ایران شناخته می‌شود و به تنهایی 10 درصد از نیاز میلگرد کشور را تأمین می‌کند. این کارخانه سالانه در حدود 700 هزارتن فولاد تولید می‌کند و در سال 1401 با افزایش ظرفیت تولید خود، به صدر جدول تولیدکنندگان فولاد رسید و در کنار کارخانه ذوب آهن اصفهان قرار گرفت. محصولات تولیدی این کارخانه با نام اختصاریKavir  شناخته می‌شوند.

کارخانه نورد گرم کرمان

این کارخانه در سال 1385 تأسیس و در سال 1389 به بهره‌برداری رسید. این کارخانه با گذشت زمان به پیشرفت‌های خوبی دست یافت و توانست تنوع محصولات تولیدی را افزایش دهد. مجتمع نورد گرم کرمان دارای 4 خط تولید و ظرفیت تولید 350 هزارتن فولاد در سال است. این کارخانه به صورت تخصصی به تولید انواع مقاطع میلگرد و شمش فولادی می‌پردازد.

کارخانه فولاد البرز ایرانیان (فایکو)

این کارخانه یکی از قطب‌های مهم صنعت فولاد کشور شناخته می‌شود و سالیانه حدود 1.5 میلیون تن فولاد تولید می‌کند. شرکت فایکو که در سال 1393 در استان مازندران تأسیس شد، دارای 2 خط تولید است که ظرفیت تولید هرکدام 750 هزارتن فولاد در سال است. این کارخانه محصولات خود را با روش نورد گرم تولید کرده و عمده محصولات آن شامل این موارد می‌شود: تیرآهن سبک، سنگین و بال پهن، میلگرد آجدار، ناودانی سبک و سنگین و نبشی بال مساوی و نامساوی. این شرکت علاوه بر تأمین بخشی از نیازهای داخلی، به دلیل کیفیت بالای محصولات خود، به کشورهای دیگر نیز صادرات انجام می‌دهد.

کلام پایانی

با پیشرفت صنعت و تکنولوژی در کشور، هر روز شاهد گسترش تولید داخلی فولاد بوده‌ایم. امروزه کارخانه‌های زیادی وجود دارند که به تولید فولاد و مقاطع فولادی مشغول هستند که در این مقاله تنها به چند مورد از آنها اشاره شد. در جدول زیر تولیدکنندگان دیگر نام برده شده‌اند:

چرا استنلس استیل مانند فولاد در ایران تولید نمی‌شود؟

کارخانه‌های نام برده شده تنها به تولید فولاد و محصولات فولادی می‌پردازند. استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ از دسته فولادها، محصولی است که با اضافه شدن عناصر آلیاژی مثل کروم و نیکل ساخته می‌شود.

با وجود سابقه طولانی تولید فولاد در ایران، تولید استنلس استیل و ورق استیل در کشور هنوز با چالش‌هایی روبرو است. دلایل اصلی این امر عبارتند از:

• میزان نیاز بازار: میزان نیاز بازار داخلی به استنلس استیل در مقایسه با سایر کشورهای تولیدکننده این محصول، بسیار پایین است. این امر باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در این حوزه از نظر اقتصادی توجیه نداشته باشد.
• دسترسی به عناصر آلیاژی: یکی از عناصر آلیاژی مهم مورد نیاز برای تولید استنلس استیل، نیکل است که در ایران به میزان کافی وجود ندارد. واردات نیکل از کشورهای دیگر نیز هزینه بالایی دارد.
  

با توجه به این چالش‌ها، تولید استنلس استیل به عنوان ماده اولیه در کارخانجات فولادساز داخلی هنوز توجیه اقتصادی ندارد. با این حال، تولید برخی محصولات از فولاد ضدزنگ در کشور می‌تواند مقرون به صرفه باشد. برای مثال، برخی کارخانه‌ها با استفاده از ورق‌ استیل وارداتی، محصولاتی مانند لوله، پروفیل، محصولات تخت و اتصالات را تولید می‌کنند. همچنین، برخی واحدهای ریخته‌گری نیز انواع اتصالات و قطعات استیل را در ایران تولید می‌کنند.