نسخه چاپی
ناهماهنگی فک به شرایطی اطلاق می شود فکهای بالا و پایین به درستی در یک راستا قرار نمیگیرند. این وضعیت می تواند منجر به اوربایت (جایی که فک بالا به جلو بیرون می زند) یا آندربایت (جایی که فک پایین به جلو بیرون زده است) شود. اما گزینه های درمانی فیزیوتراپی، از جمله تمرینات و وسایل ارتودنسی، در مبتلایان به این شرایط ممکن است برای کمک به اصلاح هم ترازی فک و بهبود عملکرد بایت استفاده شود.
برخی از افراد بعد از انجام جراحی مربوط به فک و صورت مشکلات مختلفی مانند سفتی، محدودیت باز شدن دهان، درد و مشکل در خوردن یا صحبت کردن را تجربه می کنند. در این شرایط فیزیوتراپی می تواند با کاهش تورم، بهبود تحرک فک و بازگرداندن عملکرد طبیعی فک، نقش مهمی در روند توانبخشی عضلات فک و صورت داشته باشد.
در هر یک از این موارد، فیزیوتراپیست متخصص در توانبخشی فک و صورت می تواند وضعیت فرد را ارزیابی کند، یک برنامه درمانی شخصی ایجاد کند. فقط بیماران باید کلیه تمرینات و تکنیک های مربوط به فیزیوتراپی صورت در منزل را به درستی انجام دهند.
اصولا فیزیوتراپی برای صورت برای درمان وضعیت هایی تجویز می شود که باعث فلج عضلات صورت و آسیب عصبی آنها می شوند. در این شرایط ممکن است عضلات شما ضعیف شده باشد و به صورت آویزان به نظر برسند. در کل دو حالت رایجی که باعث بروز این وضعیت می شوند و نیاز به درمان فیزیوتراپی صورت در منزل دارند، عبارتند از:
فلج بل وضعیتی است که با ضعف یا فلج ناگهانی عضلات صورت مشخص می شود که معمولاً در اثر آسیب به عصب صورت (عصب جمجمه ای VII) ایجاد می شود. شروع علائم می تواند به طور ناگهانی رخ دهد و در عرض 48 ساعت بدتر شود. درد و ناراحتی معمولا در یک طرف صورت یا سر احساس می شود.
فلج بل دائمی نیست، اما در موارد نادر ممکن است به طور کامل برطرف نشود. در حال حاضر، هیچ درمانی شناخته شده برای فلج بل وجود پیدا نشده است. با این حال، بهبود معمولا در عرض ۲ هفته تا ۶ ماه از شروع علائم شروع می شود. اکثر افراد مبتلا به فلج بل قدرت و عملکرد صورت را به طور کامل به دست می آورند.
اما علت اصلی این وضعیت تشخیص داده نشده است و بیشتر به نظر می رسد ناشی از التهاب در سیستم ایمنی بدن علیه حرکت کنترل کننده عصب صورت باشد. احتمال بروز این وضعیت با برخی از بیماری های زمینه ای زیر بیشتر است:
فلج بل می تواند هر فردی را در هر سنی مبتلا کند، اما اغلب در زنان باردار و افراد مبتلا به دیابت، آنفولانزا، سرماخوردگی یا سایر عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی رخ می دهد. این بیماری هم مردان و هم زنان را به طور یکسان درگیر می کند و قبل از ۱۵ سالگی یا بعد از ۶۰ سالگی کمتر دیده شده است. اما احتمال بروز این وضعیت در افراد با شرایط زیر بیشتر است:
حملات مکرر فلج بل نادر است. اما اغلب سابقه خانوادگی در بروز حملات مکرر آن وجود دارد. این نشان می دهد که فلج بل ممکن است تا حدودی ژنتیکی باشد.
فلج صورت بعد از وقوع فلج بل می توانند با بروز علائم مختلفی همراه باشد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
در هر صورت بهتر است در شرایط بروز هرگونه علائمی احتمالی شبیه به فلج بل، سریعا به پزشک مراجعه کنید. چون ممکن است دچار سکته شوید. فلج بل به دلیل سکته مغزی ایجاد نمی شود، اما می تواند علائم مشابهی ایجاد کند. در صورت داشتن ضعف یا افتادگی صورت به پزشک خود مراجعه کنید تا علت و شدت بیماری را سریعا تشخیص دهند.
توجه داشته باشید که هشت نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به فلج بل به طور کامل بدون هیچ مشکلی بهبود می یابند. متأسفانه ۲۰ درصد افراد دچار فلج طولانی مدت صورت و افتادگی می شوند. در حالی که فلج بل غیر معمول است، معمولاً در عرض دو سال پس از تشخیص اولیه، ممکن است عود کند. عود بیماری می تواند روی همان طرف صورت یا طرف مقابل تأثیر بگذارد.
برخی از علائمی که پزشک معالج ممکن است در تشخیص فلج بل به آنها بیشتر توجه کند، شامل موارد زیر هستند:
در اکثر بیماران فلج بل بدون درمان بهبود می یابد. با این حال، پزشک می تواند چندین گزینه درمانی مختلف را برای بهبود سریع تر علائم بیماران تجویز کند که برخی از آنها عبارتند از:
کورتیکواستروئیدهای خوراکی ، مانند پردنیزون که می تواند التهاب عصب صورت را کاهش دهند و باعث بهبود سریع تر در بیماران شود. این درمان زمانی موثرتر است که بیمار ظرف ۴۸ ساعت پس از مشاهده علائم درمان رو شروع کند. علاوه بر آن، داروهای ضد ویروسی، مانند آسیکلوویر برای تبخال، ممکن است در بهبودی علائم بیمار موثر باشند. اما مصرف آنها زمانی بهترین نتیجه را دارد که با کورتیکواستروئیدهای خوراکی همزمان مصرف شود.
مراقبت از چشم بسیار مهم است. قطره های چشمی، از جمله اشک مصنوعی ، چشم های خشک و تحریک شده را تسکین می دهند. در شرایطی که پلک بیمار بر اثر خشکی زیاد بسته نشوند ممکن است از یک چسب چشم برای محافظت از چشم در برابر عوامل تحریک کننده و آسیب ها استفاده شده باشد.
این روش برای کاهش فشار روی عصب به ندرت انجام می شود. زیرا می تواند باعث کاهش شنوایی و آسیب دائمی عصب صورت شود. اما روش های عمل جراحی پلاستیک صورت برای افرادی که بهبود نمی یابند می تواند به اصلاح عدم تقارن صورت و بسته شدن پلک کمک کنند.
ماساژ ماهیچه های آسیب دیده صورت در مبتلایان به فلج بل می تواند به بهبود گردش خون و تحریک عملکرد عصبی کمک کند. همچنین ممکن است در کاهش سفتی عضلات موثر باشد. با این حال، مهم است که ماساژ ملایم باشد و از اعمال فشار بیش از حد برای جلوگیری از هر گونه ناراحتی یا آسیب بیشتر اجتناب کنید.
مانند تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)، می تواند برای تحریک اعصاب و عضلات صورت در مبتلایان به فلج بل موثر باشند. در این روش درمانی از جریان های الکتریکی سطح پایین به ناحیه آسیب دیده اعمال می شوند. TENS ممکن است به بهبود قدرت و کنترل ماهیچه کمک کند.
در مبتلایان به فلج بل می توان از الکترومیوگرافی (EMG) بیوفیدبک برای اندازه گیری فعالیت عضلات صورت استفاده کرد. با این روش بیماران یاد می گیرند که عضلات صورت خود را به طور موثرتری کنترل و تقویت کنند.
اعمال گرما یا سرما در ناحیه آسیب دیده می تواند به کاهش التهاب و تسکین علائم کمک کند. کمپرس گرم یا بسته های گرم می تواند جریان خون در ناحیه آسیب دیده را بهبود ببخشد. از طرفی هم کمپرس سرد یا یخ می تواند به بی حس کردن ناحیه و کاهش التهاب کمک کند.
اگر چه گزینه های درمانی زیادی برای مبتلایان به فلج بل وجود دارد و اکثر بیماران نیازی به درمان ندارند. اما باز هم نوع گزینه درمانی از یک فرد به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد. برای همین توصیه می شود بیماران برای تشخیص بهتر روند درمانی خود به پزشک معالج مراجعه کنند.
از آنجایی که فلج بل و سکته مغزی ایسکمیک دو مورد از شایع ترین علت فلج حاد صورت هستند در اکثر مواقع تشخیص بین این دو برای بیماران ممکن است سخت باشد. مهمترین علائم برای تشخیص علت فلج صورت در سکته مغزی و فلج بل، توجه به مکان ضعف عضلات است.
سکته مغزی به دلیل انسداد یک رگ خونی در مغز رخ می دهد. نورون های حرکتی که از قشر هر یک از نیمکره های مغز حرکت می کنند، ماهیچه های صورت را در طرف مقابل بدن تحریک می کنند. بنابراین، هنگامی که سکته مغزی یک نیمکره مغز را تحت تاثیر قرار می دهد، باعث ضعف صورت در سمت مقابل صورت می شود. این شرایط بیشتر منجربه بروز مشکلاتی در لبخند زدن بیماران می شود. اما فلج بل بیشتر باعث مشکل در لبخند زدن، بالا بردن ابروها، چروک شدن پیشانی و بستن چشمانتان می شود.
اگر سکته مغزی ساقه مغز را درگیر کند، اثرات آن میتواند شبیه فلج بل باشد. با این حال، بیمار مبتلا به سکته مغزی علائم عصبی دیگری هم تجربه می کند،که مهمترین آنها عبارتند از:
در صورت بروز هرگونه مشکلات مربوط به ضعف در عضلات صورت، پزشک معالج می تواند گزینه های درمانی شبیه به فلج بل را تجویز کند. از درمان دارویی، ماساژ صورت، تحریک الکتریکی و بیوفیدبک می توان هم در درمان فلج عضلات صورت در سکته مغزی استفاده کرد، هم در فلج بل.
اما با این حال برخی تمرینات مخصوص در کسانی که افتادگی صورت دارند و دچار سکته مغزی شده اند می توانند موثر باشند، از جمله:
تمرینات چشم در مبتلایان به ضعف عضلات صورت می تواند به بهبود حرکت چشم و کاهش افتادگی کمک کند. برای انجام این تمرینات با نگاه کردن به بالا و نگه داشتن چند ثانیه شروع کنید، سپس به پایین نگاه کنید و چند ثانیه نگه دارید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید.
لبخند زدن یک تمرین عالی برای گونه های محسوب می شود. تا جایی که می توانید لبخند بزنید و چند ثانیه نگه دارید، سپس استراحت کنید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید. همچنین سعی کنید گونه های خود را باد کنید و چند ثانیه نگه دارید، سپس استراحت کنید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید.
تمرینات لب می تواند به بهبود گفتار و کاهش آبریزش دهان کمک کند. با جمع کردن لب ها و نگه داشتن آن برای چند ثانیه شروع کنید، سپس استراحت کنید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید. همچنین سعی کنید زبان خود را بیرون بیاورید و چند ثانیه نگه دارید، سپس استراحت کنید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید.
تمرینات فک می تواند به بهبود جویدن و کاهش سفتی فک کمک کند. با باز کردن دهان خود تا جایی که می توانید شروع کنید و چند ثانیه نگه دارید، سپس دهان خود را ببندید و استراحت کنید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید. همچنین سعی کنید فک خود را از این طرف به سمت دیگر حرکت دهید و چند ثانیه نگه دارید، سپس استراحت کنید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید.
تمرینات گردن می تواند به بهبود حرکت گردن و کاهش سفتی گردن کمک کند. با نگاه کردن به چپ شروع کنید و چند ثانیه نگه دارید، سپس به سمت راست نگاه کنید و چند ثانیه نگه دارید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید.
درمان فیزیوتراپی صورت برای بیمارن می تواند شامل مراحل مختلفی باشد. اما مهمترین آنها عبارتند از:
نوع فیزیوتراپی صورت به نوع، علت اصلی فلج و مدت زمانی که از فلج صورت و میزان آسیب به عصب صورت رنج میبردید، بستگی دارد. اما در فیزیوتراپی صورت، از درمانی به نام "توانبخشی صورت” همراه با تمرینات صورت به بهبود فلج صورت کمک می کند. اما با این حال گزینه های درمانی زیادی برای فیزیوتراپی صورت وجود دارند که یک فیزیوتراپیست باتجربه از مرکز فیزیوتراپی دایان می تواند از آنها برای تسکین بیماران حتی در منزل بهره بگیرد. برخی از روش های فیزیوتراپی صورت عبارتند از:
یک فیزیوتراپیست ممکن است برای فیزیوتراپی صورت در منزل بسته به علت فلج صورت از دستگاه های مختلفی استفاده کند. برخی از مهمترین این دستگاه ها عبارتند از:
رولینگ یا غلتک صورت یک ابزار کوچک معمولاً از یشم یا رز کوارتز است است. به نظر عمل ساده ماساژ صورت با غلتک صورت فواید زیادی برای پوست شما دارد. استفاده از آن می تواند با مزایای زیادی همراه باشد که مهمترین آنها عبارتند از:
دستگاههای میکروجریان از برق کم ولتاژ برای تسکین عضلات صورت استفاده میکنند. آنها شوک های کمی به عضله وارد خواهند کرد. از این رو می توانند ماهیچه های صورت را تقویت و فعالیت سلولی را افزایش دهند.
امروزه متخصصان پوست و زیبایی معمولا از نور درمانی LED همراه با سایر روش های درمانی برای درمان طیف وسیعی از مشکلات پوستی استفاده می کنند. تحقیقات نشان می دهد که نور درمانی LED می تواند به کاهش و بهبود برخی از بیماری ها و مشکلات پوستی کمک کند. با این حال، برای مشاهده بهبودی در پوست خود، باید روند درمانی خود را تا پایان درمان ادامه دهید.
گوا شا شامل استفاده از ابزاری با لبه صاف (مانند یک قاشق چوبی کوچک، شاخ بوفالو یا ابزار گوا شا) برای خراش دادن آرام قسمتهایی از بدن است که لکههای گرد ریز روی پوست شما ایجاد میکند. به نظر می رسد این روش می تواند در بهبود جریان خود تاثیر زیادی داشته باشد.
روش های درمانی مختلف برای فیزیوتراپی صورت در بیماران می تواند به آنها در بهبود علائم و تسکین وضعیت شان موثر باشد. برخی از مهترین فواید فیزیوتراپی صورت به شرطی که به درستی و اصولی انجام شوند، عبارتند از:
از طرفی هم برخی از بیماران ممکن است تصمیم به دریافت خدمات فیزیوتراپی صورت در منزل را داشته باشند. چرا که فیزیوتراپی در منزل می تواند در کنار مزایای گفته شده در بالا، باعث صرفه جویی در زمان و هزینه، حفظ آرامش بیمار و انجام روال تمرینات منظم در بیماران شود. چون فیزیوتراپست می تواند تمرینات و تکنیک های زیادی را برای بیماران نیاز مند به فیزیوتراپی در منزل توصیه کنند. موثرترین حرکات برای فیزیوتراپی صورت در منزل بسته به نوع آسیب احتمالی عبارتند از:
در کنار این تکنیک ها بیماران می تواند بعد از فیزیوتراپی صورت در منزل از تمرینات مختلفی برای آرامش عصب و کاهش تنش بر روی عضلات صورت استفاده کنند. برخی از تمرین برای صورت در منزل بعد از تمدد عصب صورت عبارتند از:
یکی از مهمترین عامل در اثربخشی فیزیوتراپی صورت و تسکین علائم بیمار، روش های صحیح و اصولی فیزیوتراپی است. چون هر گونه مشکل یا تمرینات نادرست فیزیوتراپی صورت در بیماران می تواند منجر به بدتر شدن وضعیت بیمار و حتی بروز عوارض جدی تری شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
از آنجایی که فیزیوتراپی صورت یک روشی کاملا تخصصی است و تا حدودی با فیزیوتراپی سایر قسمت های بدن فرق می کند، توصیه می شود هنگام دریافت خدمات فیزیوتراپی صورت حتما به کلینیک های معتبر و فیزیوتراپیست های باتجربه در این زمینه مراجعه کنید. مرکز فیزیوتراپی دایان با داشتن کادری مجرب می تواند کلیه تکنیک های درمانی تخصصی فیزیوتراپی صورت در منزل را به بیماران ارائه دهد.
در صورت بروز فلج عضلات صورت همزمان با بروز علائم زیر بهتر است هر چه سریع تر با اورژانس تماس بگیرید:
فیزیوتراپی صورت در منزل می تواند توسط مراکز مختلف فیزیوتراپی انجام شود. اما این روش از فیزیوتراپی تا حدودی تخصصی است و بهتر است برای نتیجه گیری موثرتر، کلیه گزینه ها و تکنیک های درمانی مربوط به فیزیوتراپی صورت در منزل را زیر نظر یک مرکز فیزیوتراپی معتبر مانند دایان انجام دهید. چرا که مهارت و تجربه فیزیوتراپیست در زمینه فیزیوتراپی صورت در منزل می تواند نقش موثری در بهبود و تسکین علائم و در نهایت وضعیت صورت و تکلم شما داشته باشد.