مشکلات سوریه با رفتن اسد حل نمی‌شود/ لزوم تشکیل ائتلاف واحد

در همین رابطه برای تحلیل بهتر این وضعیت با دکتر «محمد شفیق همدم» مشاور پنتاگون و فرماندهی ناتو در افغانستان به گفتگو نشستیم. دکتر همدم از کارشناسان حوزه خاورمیانه بوده و علاوه بر امر مشاوره با فرماندهان ناتو در افغانستان در دانشگاه مریلند نیز تدریس می کند. متن مصاحبه با دکتر همدم به شرح زیر است: 

*تحولات اخیر سوریه گویای آن است که دورانی جدید در این کشور آغاز شده تا شاهد بازگشت صلح به آن باشیم. در همین رابطه ایران و روسیه رهبری تلاش های جدید برای بازگرداندن آرامش و بیرون راندن تروریست ها از سوریه را به دست گرفته اند. تحلیل شما در این رابطه چیست؟

به همان میزان که شکست داعش امری مهم است مشروعیت هر ائتلافی در جنگ علیه این گروه تروریستی نیز اهمیت دارد. وارد شدن ایران به جنگ با داعش همراه با مقررات بین المللی و قواعد سازمان ملل امری بسیار مغتنم است. اما باید به آمریکا، روسیه، ایران و هر کشوری که در امر مبارزه با داعش دست دارد یادآوری کرد که داعش تنها مشکل سوریه نیست بلکه باید در مورد دولت و اینکه پس از سقوط داعش سوریه چه وضعیتی خواهد داشت نیز اندیشیده شود. 

*«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، در سفر به آمریکا و در گفتگو با رسانه ها هشدار داده که هر گونه تلاشی برای ساقط کردن حکومت سوریه می تواند منجر به شکل گیری کشوری سقوط کرده همچون لیبی و یا عراق شود. نظر شما در این خصوص چیست؟

باید به کشورهایی که به کنار رفتن اسد از قدرت تاکید دارند یادآوری کرد که فقط کنار گذاشتن اسد از حکومت کمکی به حل مشکلات امنیتی این کشور نمی کند به عبارت دیگر با کنار رفتن اسد مشکلات سوریه حل نمی شوند. هیچ شکی در این نیست که خشونت های داعش و اقدامات آن و جنگ داخلی موجب وخیم شدن اوضاع سوریه و آواره شدن ۱۲ میلیون نفر شده که از میان آنها چهار میلیون نفر به کشورهای دیگر مهاجرت کرده اند. بنابراین هر گونه راه حلی برای سوریه باید بصورت عادلانه و مشتمل بر مجموعه ای از موارد امنیتی و سیاسی باشد. 

*کشورهای غربی و بطورکلی ائتلاف ضد داعش با ورود روسیه و چین به جنگ با داعش برخوردی منفی داشته اند. دلیل اتخاذ این رویکرد از سوی این کشورها چیست؟ 

بحران سوریه بحرانی وسیع بوده و نیازمند یک همکاری جامع بلندمدت است و این موضوع فراتر از ائتلاف های فعلی است. در حال حاضر ائتلاف ضد داعش اعضای زیادی دارد که همه آنها داعیه مبارزه با داعش در عراق و سوریه را دارند. تا این لحظه ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا بیش از هفت هزار و ۲۰۰ حمله هوایی به مواضع داعش در عراق و سوریه داشته و در این راه میلیاردها دلار نیز هزینه کرده است.

در مورد حضور روسیه و چین در امر مبارزه با داعش باید گفت که برای بهره مند شدن از منطقه و جهانی امن و باثبات این به نفع روسیه و چین است و هر کشور دیگری است که در قالب یک ائتلاف واحد علیه داعش همکاری کنند. 

*برخی کارشناسان معتقدند که آمریکا با رویکرد جدید روسیه در سوریه موافق است. اگر این چنین است چه عواملی موجب شده اند تا غرب با رویکرد روسیه در سوریه موافقت کند؟

آمریکا بطور مرتب از روسیه خواسته تا در جنگ با داعش در سوریه مشارکت کند. همچنین از ایران نیز خواسته شده تا در این جنگ مشارکت کند. اما با این وجود روسیه تا کنون هیچ عملیات مشترکی با آمریکا نداشته و حتی بعد از دیدار «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، در حاشبه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، آنها این نکته را اعلام نکردند که بطور مشترک دست به عملیات نظامی خواهند زد. در حال حاضر دو رویکرد متفاوت برای حل بحران سوریه وجود دارد اما با این وجود برای نجات مردم بیگناه سوریه و بخاطر انسانیت، تمامی کشورهای درگیر در امر سوریه باید به یک توافق رسیده و در مبارزه با داعش با یکدیگر همکاری کنند. اقدامات یکجانبه و بدون هماهنگی از سوی بازیگران مختلف ممکن است موجب پیچیده تر شدن اوضاع در سوریه شود، بنابراین این برعهده بازیگران منطقه ای و بین المللی است که وارد همکاری با یکدیگر شوند. 

*در هفته جاری ارتش عراق از توافق با ایران، روسیه و سوریه برای مبارزه با داعش و انتقال اطلاعات خبر داد. تحلیل شما در خصوص اینگونه همکاری ها چیست؟

عراق حق دارد که به عنوان یک کشور مستقل وارد همکاری و امضای توافق با کشورهای دیگر بر اساس منافع خود شود. مبارزه با تروریسم در عراق مستلزم همکاری های منطقه ای و همچنین حمایت های بین المللی است. اکنون زمان آن است تا کشورها اختلافات خود را کنار بگذارند و برای حل بحران سوریه وارد همکاری با یکدیگر شوند. فقط یک ائتلاف قانونی برای مبارزه با تروریسم مفید است در غیراینصورت اقدامات یکجانبه منجر به پیچیده تر شدن اوضاع در خاورمیانه می شوند.