اول کار، کی ایمنی !

 
علی خلیجی

با اندکی تامل و تورق در صفحات روزنامه ها متوجه می شویم که آمار بروز حوادث و  سوانح به خصوص در برخی از صنایع افزایش یافته است که در جای خود شایسته بررسی و تحقیق است. به خاطر داشته باشیم که کشور ما در شرایط ویژه ای قرار دارد و خشت خشت هر کارخانه یا مجموعه تولیدی و صنعتی به مراتب با سختی و مشقات بیشتری نسبت به سایر کشورها روی هم قرار گرفته است.کارخانه ها و صنایع موجود در هر کشور به عنوان سرمایه و پشتوانه راهبردی اقتصادی و حتی سیاسی شمرده می شود و مدیران ارشد در هر کشور سعی کرده اند  با غلبه و عبور از موانع پیش روی صنعتی شدن  در این مسیر به صورت شتابان حرکت کنند زیرا درآمد ناخالص ملی بیش از پیش به بخش صنعت تکیه دارد.هر عاملی که بتواند در این روند مشکل آفرین باشد باید با حساسیت و دقت نظر مورد ارزیابی قرار گرفته و زمینه های بروز مانع و رادع در مسیر توسعه صنعتی پایدار مرتفع شود.حوادث و سوانح طبیعی و صنعتی در زمره تهدیدهای اساسی بخش صنعت محسوب می شود که می تواند متاثر از نقص فنی؛ رعایت نکردن استانداردها؛ اشتباهات انسانی ؛ کاربرد وسایل و تجهیزات  معیوب و مواردی از این دست باشد اما حاصل آن پیامدهای مخربی است که می تواند اقتصاد ؛ شرایط معیشتی  مردم و محیط زیست را  با چالش جدی روبه روکند.متاسفانه این نوع حوادث که گستردگی سریع؛سخت بودن پیش بینی احتمال زمان  بروز و تخریب گسترده از مشخصه های آن  است در کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری دارد و کشور ما نیز در این زمینه شاهد فراز و فرودهایی بوده است.فقدان برنامه جامع مدیریت بحران در کارخانه ها و مراکز صنعتی  که در مواقع اضطراری اثر بخش و کارآمد باشد از ضعفهای مشهود در این زمینه است. تنوع و گستردگی صنایع کشور به ویژه صنایع مرتبط با نفت و پتروشیمی ضرورت توجه بیشتر به رعایت ضوابط و معیارهای ایمنی را مضاعف کرده است زیرا با وقوع هر اتفاق ناگوار مجموعه ای از مشکلات و معضلات در این عرصه خودنمایی می کنند.نبود مطالعات اصولی مکان یابی برای تعیین ساختگاه مراکز صنعتی؛تحولات فزاینده شرایط محیط های پیرامونی  این نوع مراکز؛احتمال وجود خطر برای مراکز جمعیتی در  جوار مجموعه های صنعتی را اگر با  نبود فرهنگ اولویت ایمنی در عمل تلفیق کنیم وضعیت نامناسبی رقم می خورد که گاه و بیگاه ناظر بروز آن هستیم.در حالی که بسیاری از شرکتها و موسسات بزرگ صنعتی وانمود می کنند گواهینامه های معتبر بین المللی را در خصوص رعایت استانداردهای ایمنی با رعایت ضوابط و طی مراحل قانونی دریافت  کرده اند اما بروز اتفاقات و حوادث که  بعضا ناشی از عدم رعایت ابتدایی ترین اصول ایمنی  و مراقبت است می تواند در بردارنده این پیام باشد که به صرف اتکا به دریافت این نوع گواهینامه ها نمی توان به صحت روند فعالیت ها  و تطابق آن با شاخص ها اطمینان داشت.اگر  سوانحی که اخیرا در برخی مراکز بزرگ صنعتی به وقوع پیوسته و خسارات و تلفات مالی و جانی نیز در برداشته منشا خطای انسانی و یا سوء مدیریت داشته باشد باید بدون فوت وقت به بررسی ابعاد آنها پرداخت.
پذیرفتنی نیست که در سایه بی تدبیری  و سوء مدیریت عده ای به صورت ادواری  برخی حوادث زنجیره ای اتفاق افتد که ضرر و زیان آن متوجه جامعه شده و از این بابت گردش چرخ صنعت با مشکل مواجه شود.در اولویت بودن ایمنی به معنای تعلل در انجام طرح ها و پروژه های بزرگ نیست بلکه منبعث  از این واقعیت است که انجام کارها به صورت اصولی می تواند در روند توسعه کشور  نقش موثری ایفا کند.