گزارش «راه مردم» از نحوه واگذاری استقلال و پرسپولیس

داستانی که هر چند سالهاست قول انجام آن داده می شود؛ اما این بار مدیران سازمان خصوصی‌سازی آن را متفاوت از وعده های قبلی می دانند و می گویند بدنه دولت مصمم است تا با واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس خود را از زیر ذره‌بین منتقدان رهایی دهد.
اما یکی از موضوعات مورد نقد در این واگذاری شیوه واگذاری سهام این دو تیم است که یکی از گزینه های روی میز، واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس از طریق بورس و مزایده است.سال گذشته مصوبه قانونی توسط نمایندگان مجلس به تصویب رسید تا واگذاری دو تیم پرطرفدار و پرحواشی استقلال و پرسپولیس از طریق مزایده انجام شود.
بر اساس این مصوبه که در جریان بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه 93 کل کشور با الحاق یک بند به تبصره 3 این لایحه در روز 12 بهمن مورد موافقت قرار گرفت، قرار شد در سال 1393 سهام باشگاه های فرهنگی و ورزشی پرسپولیس و استقلال از طریق مزایده و با رعایت قانون نحوه اجرای سیاستهای کلی اصل 44 واگذار شود.
در بیان چرایی مخالفت نمایندگان مجلس با واگذاری سهام دو تیم سرخابی از طریق بازار سرمایه باید گفت پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تابع شرایط خاص است. باشگاه ها باید به شرکت‌های سهامی عام تبدیل و دو سال عملکرد مثبت داشته باشند.
بر اساس قوانین موجود برای این که سهام شرکتی قابلیت عرضه در بورس را داشته باشد باید سودآور باشد، اما تیم‌های آبی و قرمز در حال حاضر زیان‌ده هستند و بدهی‌های قابل توجهی دارند. از این رو برای این که بخش خصوصی بتواند این تیم‌ها را به سودآوری برساند باید سهام مدیریتی آنها واگذار شود.
شفافیت مالی و چشم‌انداز روشن از دیگر شرایط ورود باشگاه های ورزشی به بورس است. تهیه صورت‌های مالی شفاف سالانه توسط حسابدار رسمی برای هر دو تیم فرآیندی غیرمعمول، پیچیده و تا اندازه‌ای غیرممکن به نظر می‌رسد.
بر اساس قانون شرکت‌هایی که پتانسیل ورود به بورس را دارند از طریق بورس باید کشف قیمت شوند و شرکت‌هایی که نمی‌توانند بستر ورود بورس را در کوتاه مدت فراهم کنند از طریق مزایده واگذار می شوند. علاوه بر این باشگاه های استقلال و پرسپولیس در حال حاضر مشکل تدوین اساسنامه و هماهنگی با اساسنامه مورد نظر بورس برای واگذاری را دارند.
بحث نحوه قیمت گذاری باشگاه ها نیز موضوعی دیگر در این زمینه است که سازمان خصوصی‌سازی رویه‌های متفاوتی برای قیمت‌گذاری سهام شرکتهای دولتی جهت واگذاری به بخش خصوصی دارد که برای قیمت گذاری شرکتهایی که دارایی نامشهود دارند و برند آنها در مقایسه با ارزش دارایی های فیزیکی شرکت قابل توجه است می‌باید معیارهای نوین قیمت گذاری استفاده شود و دقت بیشتری روی قیمت‌گذاری این گونه شرکتها اعمال شود.
بازیکنان از جمله دارایی های باشگاه ها محسوب می‌شوند که هر یک، از ارزش خاصی برخوردار می باشند. وضعیت ارزشگذاری این بازیکنان مراحل کارشناسی مختص خود را طلب می‌کند که در نهایت به واقعی شدن قیمت باشگاه می‌انجامد. ارزشگذاری نشان تجاری و برند باشگاه های ورزشی نیز از دیگر موارد مهم در بحث قیمت گذاری سهام تیم‌های ورزشی برای واگذاری به بخش خصوصی است. نکته‌ای که باید مورد توجه امیررضاخادم، به عنوان نماینده تام‌الاختیار وزیر ورزش و جوانان برای واگذاری سهام دو تیم استقلال و پرسپولیس قرار گیرد.
با گذر از این موضوع برخی کارشناسان معتقدند توجه به تجربه سایر کشورها و آشنایی با نحوه مالکیت، مدیریت، نظارت، عملکرد مالی باشگاه های فوتبال و ارتباط آنها با الزام‌های حضور در بورس می‌تواند چراغ راهی باشد بر جاده تاریک و پر از سنگلاخ خصوصی‌سازی فوتبال ایرانی.
براساس آمار، تعداد باشگاه های ورزشی موجود در بورس‌های مختلف اروپا به 40 باشگاه می‌رسد که توجه به تجربه سایر کشورها و آشنایی با نحوه مالکیت، مدیریت، نظارت، عملکرد مالی باشگاه های فوتبال و ارتباط آنها با الزام‌های حضور در بورس و شناخت وضعیت حاکم بر باشگاه ها می‌تواند چراغ راهی باشد بر جاده تاریک و پر از سنگلاخ خصوصی‌سازی فوتبال ایرانی.
در دو دهه گذشته در راه تجاری شدن فوتبال حرفه ای در کشورهای مختلف، تغییرات بزرگی اتفاق افتاده است که از جمله این موارد می‌توان به تبدیل بسیاری از باشگاه ها به شرکت‌های سهامی عام، ورود برخی از باشگاه ها به بورس‌های مختلف، تغییر در منابع کسب درآمد و نحوه و ترکیب مخارج، حرفه ای شدن لیگ‌ها، نحوه اداره و مدیریت، نظارت، حسابداری و ارتباط میان مدیران تیم‌های مختلف و هواداران آنها در باشگاه های مختلف اروپا اشاره کرد. به عنوان نمونه از کشور انگلیس به عنوان مبتکر ایده تبدیل باشگاه های ورزشی به شرکت سهامی عام و به دنبال آن ورود این باشگاه ها به بورس نام برده می‌شود.
انگیزه اصلی ورود باشگاه های ورزشی به بازار سهام جلب سرمایه‌های کوچک و بزرگ سرمایه‌گذاران و هواداران است که توسعه کیفی و کمی باشگاه ها را به همراه دارد. این ایده در حالی توسط برخی از کشورها نظیر ایتالیا، فرانسه، آلمان و اسپانیا طی سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است که این روند در فوتبال انگلیس به دلیل سودآور نبودن باشگاه های ورزشی در حال تغییر جهت به سوی شکل‌های دیگر اداره و مالکیت باشگاه ها است.
«روش مشارکت مردمی» که براساس آن باشگاه به مالکیت اعضای خود که همان مشتریان یا هواداران باشگاه هستند در می‌آید، به عنوان کلید اصلی حل مشکلات باشگاه های انگلیس شناخته شده‌اند و به مرور زمان در عرصه فوتبال مورد آزمون قرار می‌گیرند.
استفاده از این روش‌ها و اتخاذ تدابیر ویژه در مورد افزایش درآمد و کاهش هزینه‌های باشگاه ها، چشم‌انداز مثبتی از صنعت و باشگاه های فوتبال در آینده را نوید می‌دهد.
با این حال باید منتظر ماند و دید آیا امسال که سال پایانی واگذاری سهام شرکتهای دولتی بر اساس اصل 44 قانون اساسی در کشور است، خواب خصوصی سازی استقلال و پرسپولیس تعبیر خواهد شد یا نه!؟