سرویس جامعه شفاف: از زمانی که اولین نسل گوشی های تلفن همراه وارد بازار ایران شد کسی فکرش را هم نمی کرد که گوشی 
هایی که به اندازه یک کیف دستی کوچک باشند روزی به گوشی های هوشمندی مبدل شوند که علاوه بر رد و بدل کردن صدا و برقراری ارتباط صوتی بتوانند تصویر را هم به نقاط دیگر دنیا منتقل کنند.

اما حالا گوشی های غول پیکری که روزی حتی نقل و انتقالش به سختی میسر می شد، جای خودش را به گوشی هایی داده است که نه تنها قطرش از 10 میلیمتر تجاوز نمی کند بلکه می تواند ضربان قلب شما را اندازه گیری کند یا کالری غذای شما را تنظیم کنند.

از ورود گوشی های همراه تا شبکه های اجتماعی 

از زمان ورود گوشی موبایل و به موازات آن اینترنت به کشور ما 20 سال می گذرد. اگرچه قبل از ورود موبایل و همه گیر شدن آن، یعنی در سال 68 نسل قبلی اینترنت به نام بیت نت در ایران فعال بود ولی نقشی که اینترنت در جهان ایفا کرد به مراتب تأثیرگذاری بیشتری در فضای عمومی و زندگی مردم داشت.

همزمان با ورود نخستین محموله تجهیزات تلفن همراه به ایران در سال 72 و با نصب و تست اولین شبکه های تلفن سیار در تهران، فروش اولین سیم کارت های دائمی در ایران آغاز شد. از همین روزها بود که پای موبایل به درون زندگی ایرانیان باز شد و صد البته با ورود این وسیله ارتباطی موجی از درخواست برای خرید سیم کارت و داشتن این فناوری جدید در بین مردم ایجاد شد. اما پس از آن اولین و در همان سال اولین زمزمه های ورود اینترنت به ایران نیز آغاز شد. اینترنتی که با صدای غیژ غیژش ایرانیان را با سرعتی لاکپشتی به دنیای دیگری آشنا می کرد. همین زمان ها بود که علاوه بر داشتن گوشی همراه، ایرانیان به ابزاری دیگر برای برقراری ارتباط مجهز شدند و آن عضویت در اتاق های گفتگو بود. کم کم با گسترش علم و فناوری بشر این گوشی های غول آسا را به اینترنت پیوند زد و همین آغاز عصری جدید در تحول زندگی ایرانیان بود.

وبلاگ ها اگرچه اولین بستر فعالیت را در ایران به راه انداختند ولی بعد از آن یاهو، فیسبوک، تویتر، یوتوب، اینستاگرام و کم کم واتس آپ، تانگو، وی چت، وایبر و ... چندین شبکه اجتماعی بودند که ایرانیان به آن پیوستند.

از فیلترینگ وبلاگ تا فیلتریتگ واتس اپ

واژه فیلترینگ از بدو ورود اینترنت به ایران وارد فرهنگ لغات ما ایرانیان شد و دسترسی ایرانیان را به برخی از سایت ها و وبلاگ هایی که محتوای غیر اخلاقی داشت محدود کرد. بعد از آن فیلترینگ دایره گسترده تری یافت و شبکه های اجتماعی را نیز تحت پوشش قرار داد.

از این به بعد بود که شبکه ها و اپلیکیشن های تلفن های هوشمند هم از گزند این فیلترینگ در امان نماندند و در ۲۸ آذر ۱۳۹۲، وب‌گاه و نرم‌افزار وی‌چت در ایران از سویکارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه فیلتر و از دسترس خارج شد. بعد از آن نیز سایت واتس اپ ایران دوبار فیلتر شد و بعد به دستور رئیس جمهور از فیلتر خارج شد.

اما بعد از واتس آپ زمزمه هایی از فیلتر شدن وایبر به گوش رسید. عصر ایران اعلام کرد، طبق گزارش‌های غیر رسمی رسیده، وایبر در شامگاه ۲۴ اردیبهشت ۹۳ از دسترس برخی کاربران ایران خارج شده است که پیشتر در رسانه‌ها به نقل از دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه انتشار یافته بود.

اما بعد از مدتی مسکوت ماندن فیلترینگ وایبر و واتس اپ، قوه قضاییه مهلت یک ماه ای را به وزیر ارتباطات داده است تا شبکه های اجتماعی را مسدود کند. در این نامه آمده است کهآیت الله آملی لاریجانی رییس قوه قضاییه ظرف مدت حداکثر یک ماه نسبت به فراهم آوری زمینه و بستر فنی مورد نیاز مسدودسازی و کنترل اطلاعاتی موثر شبکه های یاد شده اقدام عاجل صورت پذیرد.

از مزاحمت های تلفنی تا کلاه برداری های اینترنتی

از ابتدای ورود وسایل ارتباط جمعی به ایران، یعنی چه زمانی که تلفن ثابت به خانه های ایرانیان راه یافت و چه بعد از ورود تلفن همراه و اینترنت به کشور، مشکلات بسیاری برای جامعه ایرانی به وجود آمد. از زمانی که تلفن جزئی از زندگی ایرانیان شد، عده ای از آن سوء استفاده کرده و سبب اختلال در زندگی سایر افراد شدند. مزاحمت های تلفنی شاید یکی از نمونه های بارز این مشکلات بوده و هست. اما بعد از آن، ورود اینترنت و همه گیر شدن آن معضلات اجتماعی دیگری را پدید آورد. کلاه برداری های اینترنتی، روابط نامتعارف و برقراری ارتباط از طریق شبکه های اجتماعی قربانیان دیگر را از ایرانیان گرفت. ولی بعد از مدتی با جامعه پذیری این فناوری کم کم از آسیب های اجتماعی این محصول فرنگی کاسته شد و فرهنگ استفاده صحیح به تدریج در میان افراد جامعه گسترش یافت.

حال بعد از 20 سال گذر از مرحله اولیه ورود تکنولوژی ارتباطی به ایران و گسترش آن در جامعه، فیلتر کردن شبکه های اجتماعی به مثابه پاک کردن مسئله است و دردی را از مصادیق مجرمانه حل نخواهد کرد. با این وجود همچنان خبرها از فیلتر شدن شبکه های اجتماعی به گوش می رسد و از طرفی دیگر نارضایتی کاربران آن را به همراه دارد. 

تجربه نشان داده است که هر زمان که یک شبکه اجتماعی به جمع شبکه های فیلتر شده می پیوندد علاوه بر این که سبب می شود تا کاربران برای برقراری ارتباط دوباره به فیلتر شکن هایی روی آورند که به وفور در دسترس همگان قرار دارد و این فیلترینگ نه تنها از میزان کاربران این شبکه ها نمی کاهد بلکه سبب گرایش افراد بیشتر به این شبکه ها نیز خواهد شد و تنها چیزی که به همراه خواهد داشت بار مالی فراوانی است که دولت برای فیلترینگ آن متحمل خواهد شد. 

حال باید دید که بالاخره سرنوشت وایبر و واتس اپ و سایر شبکه های گوشی های هوشمند به کجا خواهد کشید؟ آیا فیلتریگ بهترین راه حل دور کردن جامعه از خطرات احتمالی این شبکه های اجتماعی است؟

 نظرات خود را با ما در میان بگذراید