آیا بحران آب شرایط ایران را در وضعیت «روز آخر» قرار داده است؟

صبا ایران به نقل از پارسینه:

  تازه‌ترین برآورد «موسسه منابع جهان» نشان می‌دهد ایران در کنار قطر، فلسطین اشغالی و لبنان در صدر مناطقی هستند که با «بحران فوق‌العاده» آب دست به گریبان است و در لبه «روز آخر» قرار گرفته، یعنی روزی که منابع آبی در آن ممکن است به پایان برسد. برآورد تازه که در «اطلس خطرات آبی» موسسه پژوهشی منتشر شده، ایران را در رده چهارم کشور‌های نزدیک به «روز آخر» قرار داده‌است.

۱۷ کشور که ایران، یکی از آن‌ها است و مجموعا یک چهارم جمعیت زمین را تشکیل می‌دهند در شرایطی قرار گرفته‌اند که موسسه پژوهشی آن را «بدترین» نقاط از نظر خشکسالی و بحران کم‌آبی رده‌بندی کرده‌است. اما شهروندان ایرانی در بهترین شرایط، چندان نمی‌توانند به کمک همسایه‌ها و کشور‌های هم‌جوار خود نیز دلخوش کنند، چراکه ۱۲ کشور از ۱۷ کشور در غرب آسیا و شمال آفریقا قرار دارند.

در شمال و خاور ایران نیز وضع به همین بدی‌ست: پاکستان، هند و ترکمنستان همگی در بین ۱۷ کشور بحران‌زده قرار دارند.از نظر جمعیتی، اما هند با بدترین شرایط روبه‌رو است. این کشور نه تنها در بین ۱۷ کشور در لبه «روز آخر» قرار دارد، بلکه جمعیت آن در مجموع سه برابر بیشتر از تمامی ۱۶ کشور دیگر است.

 

​آن‌طور که پژوهشگران «موسسه منابع جهان» عنوان کرده‌اند کشور‌های بحران‌زده در غرب آسیا و شمال آفریقا، از جمله ایران و کشور‌های هم‌جوارش، نه تنها با خشکی و کم‌آبی و مشکلات ناشی از تغییرات آب‌وهوایی روبه‌رو هستند، بلکه افزایش تقاضا وضعیت را بدتر نیز کرده‌است.

گزارشی از بانک جهانی در تابستان سال گذشته، نشان می‌داد این منطقه در صدر مناطق «ناپایدار» آبی، به‌ویژه به‌دلیل استفاده از منابع زیرزمینی، قرار دارد. بیش از ۸۰ درصد از آب استفاده‌شده، بازیافت نمی‌شود و کشور‌های آن در برابر «بیشترین خسارت اقتصادی» ناشی از کمبود آب به دلیل مسائل آب‌وهوایی قرار گرفته‌اند.

«سه راه در دسترس» برای مقابله با بحران آب: افزایش ثمردهی کشاورزی، برای نمونه استفاده از دانه‌هایی که به آب کم‌تری نیاز دارند و بهبود فناوری‌های کشاورزی. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها مانند لوله‌کشی مناسب، و حوضه‌های آبخیزداری و در نهایت تغییر نگرش در مورد آب استفاده‌شده، استفاده دوباره و بازیافت آن.

پژوهشگران موسسه منابع جهان

خبرگزاری فرانسه از اندرو استیر، مدیر «موسسه منابع جهان» نقل کرده است که «آسیب ناشی از کم‌آبی، بدترین بحرانی‌ست که هیچ کس در مورد آن حرفی نمی‌زند. ناامنی غذایی، بی‌ثباتی اقتصادی، جنگ و مهاجرت پیامد‌های این بحران هستند».در دی ماه سال گذشته سرپرست مرکز مطالعات آب اتاق ایران گفته بود «۵۰ سال سوءتدبیر» باعث شده تنها «پنج سال» تا بروز «فاجعه عمومی آب» در ایران فاصله داشته باشیم.

محمد حسین شریعتمدار ضمن ابراز بدبینی در مورد این‌که «اراده کافی برای حل این مشکل» شکل گرفته باشد افزوده بود با این حال «ساماندهی، ترمیم و احیای منابع آب کشور امکان‌پذیر است».پژوهشگران «موسسه منابع جهان» نیز می‌گویند با سرمایه‌گذاری در مدیریت منابع آب می‌توان از مشکلات کاست.به گفته این موسسه «سه راه در دسترس» برای مقابله با مشکلات ناشی از بحران آب وجود دارد؛ افزایش ثمردهی کشاورزی، برای نمونه استفاده از دانه‌هایی که به آب کم‌تری نیاز دارند و بهبود فناوری‌های کشاورزی.

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های «خاکستری» مانند لوله‌کشی مناسب، و زیرساخت‌های «سبز»، مانند تالاب‌ها یا حوضه‌های آبخیزداری سالم، که می‌تواند هم با کمبود آب و هم مشکل ناشی از آب آلوده مقابله کند؛ و در نهایت تغییر نگرش، استفاده دوباره و بازیافت آب؛ «باید این رویکرد که آب استفاده‌شده دیگر قابل بازیافت نیست را به فراموشی سپرد». با برخورد درست و استفاده دوباره از آب می‌توان منابع آبی «جدیدی» را به‌وجود آورد.